Met vijf nieuwe verhalenpalen komt het totaal van deze schakels aan de ketting op twintig stuks in de gemeente Haarlemmermeer. Stap op je fiets en beleef alle verhalen?
Het erfgoedproject ‘Schakels aan de Ketting’ bestaat sinds 2015. Haarlemmermeermuseum De Cruquius nam het initiatief voor de erfgoedmarkeringen en -routes. Op 15 locaties verrezen zogenoemde Verhalenpalen als schakels aan een ketting. Deze ketting is nu uitgebreid met vijf schakels, namelijk vijf nieuwe verhalenpalen. De palen vertellen de geschiedenis van de locatie.
Verhaal van Haarlemmermeer
De rijke geschiedenis van Haarlemmermeer ligt door deze Verhalenpalen letterlijk op straat. Iedere paal staat voor een verhaal dat tot de verbeelding spreekt. Verhalen over de woeste jaren toen Haarlemmermeer nog een meer was (eigenlijk meerdere meren). Een meer met een landvretend karakter, vandaar de naam Waterwolf. Of het verhaal van de bloedige gevechten tussen de Watergeuzen en de Spanjaarden. Het verhaal van Haarlemmermeer is een verhaal van pioniers. Van stoere mannen en vrouwen. Van durvers en doeners. Van mensen die van de modderige bodem van een meer een van de meest welvarende en dynamische gemeenten van Nederland hebben gemaakt.
Een van de vijf nieuwe verhalenpalen staat in Stompetoren. Foto: Margo Oosterveen.
Trots op het verleden
Ik vind het erg belangrijk dat iedereen toegang heeft tot de verhalen, tot die kennis van en over ons erfgoed. Daardoor ga je je meer verdiepen in onze geschiedenis. Het fascinerende verhaal van Haarlemmermeer geeft identiteit, we voelen een gezamenlijk verleden. Een verhaal waar je trots en verbondenheid aan kunt ontlenen.
Nieuwe palen
En nu is de ketting uitgebreid met vijf nieuwe schakels. Vijf verhalenpalen met stoere namen zoals Vuur, Geus, Vink, Stomp, Ruig. Deze woorden zeggen iets over het erfgoedverhaal van de locatie. Er is een toelichtende tekst en een plattegrond. Een QR-code geeft toegang tot achtergrondinformatie. Leuk detail: de vijf nieuwe palen zijn hergebruikte meerpalen. De lettersculpturen zijn al van grotere afstand zichtbaar en vormen zo een landmark in het landschap. De geteerde hardhouten palen, emaillen borden en matzwart staal van het ruimtelijk ontwerp passen bij de Hollandse stoerheid van Haarlemmermeer.
Haarlemmermeer-Noord
De vijf nieuwe palen staan in Haarlemmermeer-Noord: in Stompetoren staat de paal Stomp. Als er sprake is van een ‘stompe toren’ dan betekent dat meestal dat bij de bouw geen geld meer is om de toren van een spits te voorzien. Dat geldt niet voor deze kerk. De toren werd voltooid in 1300 mèt een mooie spits. Helaas werd die in 1844 door een blikseminslag getroffen.
Ruig is te vinden op het hoogste deel van het vroegere veeneiland Ruigoord, nu een groene oase in een modern havengebied. De oudste sporen van bewoning stammen uit de 11e eeuw. ‘t Ruyghe Oort ontstond door een stroming in het Oer-IJ, een grillige vertakking van de Rijn. Rond 1873 verloor Ruigoord door inpoldering de status van eiland. In de jaren ’70 ontstond hier de gemeenschap en vrijhaven Ruigoord, bestaande uit krakers, kunstenaars én oorspronkelijke bewoners. Met de verschuiving van de gemeentegrens aan het eind van de vorige eeuw werd de Amsterdamse haven uitgebreid en deze creatieve buitenpost onderdeel van de hoofdstad.
De verhalenpaal met de naam Geus staat bij de Spaarndammerdijk. Deze dijk werd in de 13e eeuw aangelegd om het poldergebied te beschermen. Tot Leiden. Zover liep het land bij een dijkdoorbraak onder water. De dijk liep van Velsen tot aan de Amstel. Aanleg, onderhoud en zorg voor omwonenden van de dijk leidden tot oprichting van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Na 1508 is de dijk de belangrijkste landverbinding tussen Haarlem en Amsterdam. Tijdens het Beleg van Haarlem (1572-1573) staken de Spanjaarden de dijk door om hun vloot vanuit het Spaansgezinde Amsterdam op het Haarlemmermeer te krijgen. De geuzen liepen hier jammerlijk in een hinderlaag. Haarlem moest zich overgeven.
