De komst van CLIC laat goed zien waarom de gemeente Haarlemmermeer zo aantrekkelijk is voor internationale bedrijven en versterkt ook meteen het vestigingsklimaat, zeggen wethouder Marja Ruigrok (economie en innovatie, VVD) en Patrick Verhulst, die voor Amsterdam Inbusiness internationale bedrijven naar de gemeente Haarlemmermeer begeleidt. Als motor voor de innovatie kan CLIC eraan bijdragen dat de bedrijvigheid in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) blijft groeien ondanks zijn begrenzingen.
Wethouder Marja Ruigrok noemt met trots de dichtheid van elektrische ov-bussen in de MRA als wapenfeit. “Dat is de grootste ter wereld, althans voor zover wij weten. Niet alleen met het oog op groene stadslogistiek maar ook op de elektrificatie van het vervoer in het algemeen ben ik daarom blij dat CLIC binnen onze gemeentegrenzen komt.” Ruigrok, wethouder sinds januari 2019, zit het ondernemen in het bloed en lijkt daarmee in Haarlemmermeer helemaal in haar natuurlijke habitat als bestuurder.
Samen met zakelijk ambassadeur Patrick Verhulst probeert zij de meest waardevolle bedrijvigheid naar Haarlemmermeer te krijgen. Verhulst vervulde eerder functies voor Heineken, LG en Samsung en werkt sinds 3,5 jaar voor Amsterdam Inbusiness, het regionale samenwerkingsverband dat internationale bedrijven en investeerders naar de regio probeert te halen en te behouden. Verhulst is daar verantwoordelijk voor het gebied Haarlemmermeer en voor de food- en consumentengoederensector.
Van volume naar value
Haarlemmermeer wist er in 2021 in te slagen om maar liefst 21 internationale bedrijven naar de gemeente te trekken. Verhulst: “Daarbij bieden we assistentie in samenwerking met onder meer juristen, fiscalisten, vastgoedprofessionals en recruiters. We mikken daarbij op de sectoren life sciences & health, ict, consumentengoederen, energie en logistiek. Daarnaast willen we Haarlemmermeer verder op de kaart zetten als dé plek voor internationale hoofdkantoren.” Wethouder Ruigrok is “héél tevreden” met het resultaat over het afgelopen jaar. “We hebben dat toch maar mooi gepresteerd in coronatijd. Dat hebben we ook te danken gehad aan onze ideale ligging en onze internationale oriëntatie met 130 nationaliteiten in onze gemeente.”
“Het mooie is dat we altijd een van de weinige gemeenten zijn geweest met meer arbeidsplaatsen dan inwoners maar dat daar nu een omslagpunt in is bereikt”, aldus Ruigrok. Nu hebben we zo’n 160.000 inwoners en ongeveer 150.000 arbeidsplaatsen. Wat betreft de bedrijven die we graag willen aantrekken, kijken we de laatste jaren steeds meer naar waarde en niet alleen naar volume. Naar bedrijven die ook lokaal wekgelegenheid opleveren. De grootschalige logistieke bedrijven komen door de aanwezigheid van Schiphol en de Amsterdamse haven wel vanzelf.”
Diversificatie
Door een beleid van diversificatie moet de economie van Haarlemmermeer ook crisisbestendiger worden. Ruigrok: “We zien dat we erin slagen om onze gemeente zo aantrekkelijk mogelijk te maken en zodra er een paar bedrijven uit een bepaalde branche zijn gekomen, volgen er vaak meerdere.” Daarbij let de gemeente wel op dat er geen eenheidsworst ontstaat, vertelt de wethouder. “Zo hebben we naast knooppunten voor fysiek verkeer zoals Schiphol ook een knooppunt voor dataverkeer, de digital port. We hebben daarom grote aantrekkingskracht op datacenters, maar daar hebben we restrictief beleid op afgestemd. Zo hebben we een maximum ingesteld en stellen we bij datacentra hoge eisen op gebied van innovatie en duurzaamheid.”
Met de nabijheid van het Europees Medicijnagentschap (EMA), dat als gevolg van de brexit in 2019 naar de Amsterdamse Zuidas verhuisde, is volgens Verhulst ook een hub in Haarlemmermeer ontstaan voor bedrijven in life sciences & health. “Het bedrijf Kite Pharma in Hoofddorp is een mooi voorbeeld van de mogelijkheid om door te kunnen groeien als life sciences-bedrijf binnen de metropool. Dit bedrijf is in zijn startup-fase begonnen op het Science Park in Amsterdam. Toen het daar uit z’n jasje was gegroeid, heeft het bedrijf zijn Europese productielocatie in Hoofddorp gevestigd met momenteel ruim 800 medewerkers. Dat patroon zien we vaker bij bedrijven in dat veld.”
Indirecte banen en omzet
Behalve dat de internationale bedrijven zelf voor veel werkgelegenheid zorgen in de gemeente Haarlemmermeer, brengen ze ook indirect veel banen en omzet met zich mee. Verhulst: “Zo waren we onlangs op bezoek bij Schneider Electric, een internationaal opererende specialist in energiemanagement en industriële automatisering tegenover ons kantoor. Dat bedrijf heeft weer de cateraar Farm Kitchen in Hoofddorp in dienst, die op zijn beurt weer zijn producten exclusief betrekt bij boeren in een straal van 30 kilometer.”
De grootste uitdaging voor Haarlemmermeer vormen de beperkingen waar de gemeente mee te maken heeft, legt de wethouder uit. “En niet alleen de ruimte is schaars, maar ook mensen, materiaal, en de laatste jaren ook capaciteit op het regionale elektriciteitsnet. Voor de leek lijkt heel Haarlemmermeer misschien één groot weiland waarin je nog van alles kan bouwen, maar dat is natuurlijk niet zo. Alles is het resultaat van nauwkeurige ruimtelijke planning. We moeten tegenwoordig helaas steeds vaker nee verkopen aan internationale bedrijven. Die proberen we dan naar andere locaties in de MRA te begeleiden, waar wel nog veel ruimte is.”
Meer bereiken met minder
Maar als Haarlemmermeer dus kieskeurig moet zijn in de bedrijven die het aantrekt, waar let het dan op? “Op innovatie en op duurzaamheid met name”, legt wethouder Ruigrok uit. “Ik ben een groot voorstander van bijvoorbeeld innovatie van energiesystemen. Die zie je onder meer terug in het energiesysteem van CLIC en in het energiecollectief van de bedrijven op Schiphol Trade Park. Zo kunnen, ondanks het tekort aan netcapaciteit, toch nog meer bedrijven komen zakendoen in onze gemeente. Een ander mooi voorbeeld van verduurzaming is een nieuw datacenter dat met veel minder ruimte toe kan omdat het met vloeistof wordt gekoeld en niet met lucht. Als we creatief zijn met de middelen die we hebben, kunnen we meer bereiken met minder. Ik zie ook dat bedrijven hier na een tijdje als het ware wortel schieten en met andere ondernemingen in de regio kennis gaan uitwisselen. Wat dat betreft past CLIC hier naadloos tussen met zijn open-innovatiemodel.”
Bedrijven op zoek naar een vestigingsplaats in Haarlemmermeer, vragen op hun beurt hoofdzakelijk om twee basale zaken: stroom en talentvolle mensen. “Dat eerste probleem wordt dikwijls vanuit de markt getackeld met bijvoorbeeld de innovatieve initiatieven die ik zojuist noemde. Met betrekking tot talentvolle mensen, mogen we blij zijn met onze uitstekende lokale infrastructuur en onze ligging midden in de Randstad. In beleidsmatig opzicht vragen bedrijven hoofdzakelijk ruimte om te ondernemen. Soms letterlijk, dan proberen we bijvoorbeeld te zorgen voor ontsluiting. Soms figuurlijk, en dan kijken we samen naar wat er mogelijk is binnen de wet- en regelgeving.”
Kraamkamer
De komst van CLIC ligt voor wethouder Ruigrok exact in het verlengde van de ambities van het college om de gemeente te vergroenen en te innoveren. “Het is niet alleen om die reden heel mooi dat het bedrijf zich bij ons vestigt, maar ook omdat het echt een kraamkamer is van een nieuw soort economische hub en omdat het een open-innovatiemodel heeft, dat mij erg aanspreekt. Het idee van CLIC is ook altijd mijn ondernemersmotto geweest: als je niet kan delen, kan je ook niet vermenigvuldigen.”
Verhulst: “Het concept van CLIC maakt de MRA ook aantrekkelijker met de logistiek van de toekomst die er vorm krijgt. Met de living labs en de shared services ontstaat er een nieuw soort zakelijk ecosysteem. Ik gebruik CLIC in het buitenland als voorbeeld om uit te leggen waar wij hier zoal over nadenken.”
Kettingreactie
Voor de inwoners van de gemeente Haarlemmermeer zien Ruigrok en Verhulst ook een grote potentiële toegevoegde waarde van CLIC. “Ik hoop dat de huurders op het terrein zich ook op de bevoorrading van Hoofddorp gaan richten”, aldus Ruigrok. “Het zou mooi zijn als CLIC ook hier zorgt voor schonere logistiek en minder voertuigbewegingen.”
En denkt de wethouder dat CLIC mogelijk een exportproduct van Haarlemmermeer kan worden? “Dat is uiteraard aan het bedrijfsleven, maar ik weet zeker dat CLIC als een magneet kan gaan werken voor allerlei bedrijven. Experimenteren is leren, per slot van rekening en dat zal bedrijven gaan aantrekken. Die bedrijven nemen ook weer allemaal kennis en innovatie met zich mee, wat weer een verrijking betekent voor de lokale economie. Uiteindelijk kan dat ook goed een kettingreactie veroorzaken waardoor er op andere plekken ook soortgelijke bedrijventerreinen komen. Ik zeg: ga het maar waarmaken!”
